Nergis Uzun
Tarihte her coğrafyada tedavi varmış. Anadolu’da Moğollar tarafından her şey yok edilince hiç hastane kalmadığı için en çok Tıbb-ı Nebevî yayılır. Mukaddime Tıp Bölümünde İbn Haldun, bu durumun abartıldığını belirtir. İslam Medeniyetinde Osmanlı Döneminde Tıp alanında yazılmış kitap, tercümeler, müellif, mütercim şeklinde Arapçadan Türkçeye 106 ve diğer dillerden olmak üzere toplam 723 eser mevcuttur. Bu nedenle, Tercüme eserler bugünümüze inanılmaz bir rehber oluyor.
Tababet sanatında İslam Dünyasında ortaya çıkmış olan önemli âlimlerden bazıları şunlardır. Muhammed b. Zekeriya Razî (ö.313/925), Ali b. Abbas Mecusî (IV/X asır), İbn Sina bazılarıdır. İbn Haldun Mukaddime’sinde neden olduğu bilinmemekle birlikte Hipokrat’ı ele almamıştır. Endülüs’te yetişmiş hekimlerden ise Abdülmelik İbn Zühr (ö.557/1162) çok meşhur olduğunu söyler. İbn Haldun’a göre Tababet sanatı refah şart olan bir sanattır. Onun Mukadime’yi yazdığı dönem için günümüz olarak bahseder ve günümüzde gerilemiştir der. Bedevîlerin de, Tababet Sanatına sahip olanları olduğunu belirtir. O dönemde ve bugün hala kocakarı ilacı olarak bahsedilen bu tedavi biçimini bedevîler büyük yaşlı ve tecrübeli kişilerden elde etmişlerdir. Söz gelimi, Arap olan Haris b. Kelede bu ilmi uygulayan tabiblerden biridir. Bu tevarüs sonrasında birçok kişi sıhhat bulur.
Yurtdışından bir hanımefendi Nûr Bânu Valide Sultan Darüşşifası, üzerine doktora çalışmasını yapmak üzere Anadolu’ya gelir. Bir toplantıda kendisine Batı’da öyle güzel olanaklar ve çağdaş düşünce içindeyken Nûr Bânu Valide Sultan Darüşşifası’nı incelemek üzere buraya gelmiş olmasının komik olduğunu mevzû bahseder. Ancak hanımefendi, beyefendiye cevap olarak, bahsettiğiniz bütün olanak ve çağdaş düşünce dahası tıp ilminde yapılan yenilikler bundan beş asır önce Osmanlı Medeniyeti aracılığıyla Batı’ya intikâl ettiğini söyler. Kuşkusuz her medeniyet her dönemde birbirinden etkilenmiştir. Bu tebliğde İslam ve diğer medeniyetlerde, bilhassa Osmanlı Döneminde tercümesi yapılmış Tıp eserlerinin üzerinde durulacaktır. Medeniyetler arası ilmî birikiminin birbirine olan etkilerine değinilecektir.
Comments